Victimae paschali laudes

Victimae Paschali laudes to łacińska sekwencja stanowiaca część rzymskokatolickiej mszy, przypisana na niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego i dni oktawy Zmartwychwstania Pańskiego. Jej autorstwo przypisuje się powszechnie Wiponowi z Burgundii, niekiedy zaś Notkerowi Jąkale, Robertowi II Pobożnemu, bądź Adamowi od Św. Wiktora.

Jest jedną z czterech sekwencyj zachowanych w liturgii katolickiej do dnia dzisiejszego. W niedzielę Zmartwychwstania Pańskiego jest obowiązkowa, a dni oktawy Zmartwychwstania Pańskiego dowolna .Komponowało do niej muzyke wielu kompozytorów w tym: Antoni Busnois, Jodok des Prés, Roland de Lassus, AdrianWillaert, Jan Piotr Ludwik da Palestrina, czy William Byrd. Wywodzą się z niej luterańskie hymny zawarte w kantacie Jana Sebastiana Bacha Christ lag in Todesbanden.

Victimae paschali laudes

Immolent Christiani.

Agnus redemit oves

Christus innocens Patri

Reconciliavit

Peccatores

Mors et Vita duello

Conflixere mirando;

Dux vitae mortuus

Regnat vivus.

Dic nobis, Maria.

Quid vidisti in via?

Sepulchrum Christi viventis

Et gloriam vidi resurgentis.

Angelicos testes.

Sudarium et vestes.

Surrexit Christus spes mea;

Praecedet suos in Galilaeam.

Credendum est magis soli

Mariae veraci

Quam Judaeorum

Turbae fallaci.

Scimus Christum surrexisse

A mortuis vere.

Tu nobis victor

Rex miserere.

Amen. Alleluia.

Z przekładów polskich uwagę zwraca tłumaczenie ks. Stanisława Grochowskiego, z 1599 roku, dajace się śpiewać na oryginalną melodię gregoriańską, które przytaczam za tą stroną:

Ofiarujmy chwałę w wierze,

Wielkonocnej ofierze.

Baranek owce zbawił,

Chrystus nam pokój sprawił

Z Ojcem naszym Panem,

Rozgniewanym.

Śmierc i żywot przeciwną

Bitwę zwiedli, a dziwną.

Żywot acz prawdziwie

Zabit, żywie.

Marya powiedz nam,

Coś widziała, żywli Pan?

Widziałam grób już żywego,

Patrzałam na chwalebną twarz jego.

Widziałam widzenie,

Aniołów i odzienie.

Powstał Pan kochanie moje,

Uprzedzi do Galilei swoje.

Słuszniej wierzyć Maryi świętej białejgłowie,

Niż temu co plotą fałszywi Żydowie.

Wierzym, że Chrystus powstał od umarłych żywy

Zwycięzco królu bądź miłościwy.

Alleluja.

Tłumaczenie to zostało też przerobione na pieśń zwrotkową. Jej tekst znajduje się tutaj:

Ofiarujmy chwałę w wierze, Przy Wielkanocnéj ofierze; Gdy Baranek owce zbawił, Chrystus grzesznym pokój sprawił. Alleluja.

Z Bogiem Ojcem naszym Panem, Srodze na nas zagniewanym, Pogodził nas śmiercią srogą, Za nas lejąc krew swą drogą. Alleluja.

Śmierć i żywot zbyt przeciwną, Bitwę zwiedli bardzo dziwną; Żywot choć umarł prawdziwie, Zabity wszelako żywie. Alleluja.

Maryja racz powiedzieć nam , Coś widziała? czy żyje Pan? Widziałam grób już żywego, Patrzałam i na twarz Jego. Alleluja.

Widziałam Pana mojego, W chwale Swéj zmartwychwstałego; Widziałam dziwne widzenie: Aniołów, potnik, odzienie. Alleluja.

Powstał Pan kochanie moje, Ujrzy w Galilei swoje; Wierzmyż świętéj białogłowie, Bardziéj niż złych żydów mowie. Alleluja.

Jezu Królu wiecznéj chwały, I zwyciężco okazały; Wierzym żeś wstał z martwych żywy, Chryste bądź nam miłościwy. Alleluja.

Tłumaczenia obecnie uzywanego w liturgii nie przytaczam, gdyż jest ono w porównaniu z powyższymi bardzo mizerne. Na koniec, jak zwykle, kila nagrań z youtube:

Victimae Paschali laudes Manuela de Sumaya w wykonaniu Capilla virreinal

Victimae Paschali laudes gregoriańskie w aranżacji popowej w wykonaniu Alice

Victimae Paschali laudes improwizowane przez Daniela Rotha

Victimae Paschali laudes improwizowane przez Pawła Wagenera

Victimae Paschali laudes nieznanego kompozytora w wykonaniu nieznanym

Victimae Paschali laudes gregoriańskie z Pompiano pod dyrekcją Liwiusza Biondiego

Victimae Paschali laudes nieznanego kompozytora w wykonaniu chóru Aztec Singers