Okiem Svetomira

Z przyjemnością informuję, że dnia pierwszego grudnia rusza mój kolejny blog , w odróżnieniu od wszystkich poprzednich, wąskotematyczny. Jest on zatytułowany " Prawdziwe Boże Narodzenie ", a poświęcony w całości religijnemu wymiarowi nie tylko samych świąt, ale całego Okresu Bożego Narodzenia, od Adwentu począwszy, a na okresie po Trzech Królach skończywszy. W dzisiejszych czasach Święta Bożego Narodzenia znacząco się laicyzują i coraz częściej są sprowadzane do choinek, prezentów, kulinariów i zakupów. Tworząc świątecznego bloga, pragnę, na miarę swoich skromnych możliwości, przeciwstawić temu zjawisku. Większość tekstów na tym blogu poświęconych będzie liturgii i paraliturgii. W ramach tej ostatniej, sporo będzie oczywiście wpisów o kolędach. Nie wszystkie teksty będą nowe. Przynajmniej połowę będą stanowiły wznowienia tekstów z "Kultury Okiem Svetomira" z poprzednich dwóch lat. W sumie planuję opublikować od trzydziestu do czterdziestu tekstów w okresie pomiędzy ...

Stabat Mater to jedna z czterech sekwencyj obecnych nie tylko w księgach liturgicznych nadzwyczajnej formy rytu rzymskiego, ale także w Mszale Rzymskim papieża Pawła VI. Jest przeznaczona do śpiewania w dzień Matki Boskiej Bolesnej – 15 września. W formie zwyczajnej rytu rzymskiego jest nieobowiązkowa, a w nadzwyczajnej obowiązkowa. W obu formach pełni też rolę pieśni pasyjnej i jest wykonywana w czasie Wielkiego Postu. Autorem słow sekwencji jest Jacopone da Todi , franciszkański poeta i mistyk żyjący w XIII wieku. Muzykę do Stabat Mater komponowali między innymi: Ludwik Boccherini, Antoni Dworzak, Józef Elsner, Józef Haydn, Jodok des Prés , Zoltán Kodály, Jan da Palestrina, Krzysztof Penderecki, Jan Chrzciciel Pergolesi, Franciszek Poulenc, Joachim Rossini, Dominik Józef Scarlatti, Franciszek Schubert, Karol Szymanowski, Józef Verdi , Antoni Vivaldi Tekst Łaciński: Stabat mater dolorosa juxta Crucem lacrimosa, dum pendebat Filius. Cujus animam gementem, contristatam et dolentem, pe...

Kultura czeska jest w Polsce znana dosyć dobrze, ale zarazem nieco wybiórczo. Ogólnie jej znajomość jest większa niż węgierskiej czy ukraińskiej (nie i niewiele mniejsza niż niemieckiej, czy rosyjskiej. Nie jest źle, jeśli chodzi o literaturę. Co najmniej czterech czeskich pisarzy: Jarosław Haszek, Karol Czapek, Bogumił Hrabal i Milan Kundera. Czeskie filmy są w Polsce często oglądane, tyle że raczej w niszowych gronach. Najbardziej skomplikowana jest sytuacja z muzyką. Oczywiście dość powszechnie znani są trzej najwięksi czescy kompozytorzy muzyki poważnej - Antoni Dvořak, Fryderyk Smětana i Leon Janaček. Równie znani są najwięksi wykonawcy czeskiego popu z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych ubiegłego stulecia - Karol Gott i Helena Vondračkova. Pewną niszową popularność ma też u nas nieżyjący już bard Praskiej Wiosny - Karol Kryl. Niestety znacznie gorzej jest ze współczesną sceną muzyczną, która, poza jednym Jaromirem Nohavicą, pozostaje całkowicie nieznana. Przyznaję, że i ja...

Literatura, teatr , film i pokrewne dziedziny kultury w dużej mierze opierają się na nawiązaniach do dzieł powstałych wcześniej. Jednym z najczęściej do takich nawiązań wykorzystywanych autorów jest Wilhelm Szekspir, a najczęściej wykorzystywanym jego utworem jest dramat "Romeo i Julia". Wystarczy wspomnieć wiersz Cypriana Kamila Norwida "W Weronie" wraz z jego aranżacjami muzycznymi oraz amerykański musical "West Side story". Nie jest to jedyny musical oparty na tej szekspirowskiej sztuce. Nowszym, ale nie mniej interesującym dziełem tego rodzaju jest serbski film muzyczny "Guca. Pojedynek na trąbki" powstały w 2006 roku. Jeden z moich kolegów powiedział mi dawno temu, że są dwa rodzaje filmów, które można bez problemu oglądać w wersji z dźwiękiem w nieznanym sobie języku, a mianowicie bajki i pornosy. Ja osobiście uważam, że do tej kategorii zaliczyć należyć także musicale. "Guczę" oglądałem po serbsku, którego to języka nie znam (wy...

Trzy, spośród czterech antyfon maryjnych, przeznaczonych na różne części roku liturgicznego już omawiałem. Pozostała mi jeszcze czwarta - Salve Regina, śpiewana od uroczystości Trójcy Przenajświętszej do soboty przed pierwszą niedzielą adwentu. Oprócz swego właściwego zastosowania w Liturgii Godzin, jest śpiewana także na zakończenie pogrzebów i niektórych innych Mszy za zmarłych. W nawiązaniu do tego zastosowania pozwolę sobie opowiedzieć pewną anegdotę, opartą na rzeczywistym zdarzeniu, którego sam byłem świadkiem. W wiejskim kościółku na Górnym Śląsku, proboszcz odprawia Mszę za parafian poległych w czasie II Wojny Światowej. Po Mszy mówi: -Na zakończenie zaśpiewamy Boże coś Po... - w tym momencie urywa, reflektując się, że wysoce nie na miejscu byłoby śpiewać "Boże coś Polskę" na Mszy za poległych, których znakomita większość zginęła w mundurze Wehrmachtu na froncie wschodnim. Po chwili wahania podejmuje- ...zaśpiewamy "Salve Regina". Autorem tekstu antyfony jes...

Z księgi mów proroka Etana. Mowa siedemdziesiąta dziewiąta. O usługach wielce dziwacznych Jednego razu prorok Etan rzekł uczniom swoim taką rzecz: Nadejdą takie czasy zdegenerowane, ze zwykłe i potrzebne usługi ludziom wystarczać, dlatego też powstaną w owych czasach usługi tak dziwaczne jak wynajem autokarów, transport usługi, skoki spadochronowe dla niemowląt, numerologia opony, noclegi Wejherowo. Usługi takie jak wynajem autokarów , transport usługi , skoki spadochronowe dla niemowląt , numerologia opony , noclegi Wejherowo nikomu tak naprawdę do niczego potrzebne nie będą, ale i tak znajdą sie na nie klienci z racji wątpliwego prestiżu przez nie dostarczanego. Niektórym bowiem wydawać się będzie, ze każde, nawet najgłupsze dziwactwo nie dziwactwem jest zwykłym, ale szlachetną ekstrawagancją splendor przynoszącą. , Zaprawdę jednak powiadam wam, że to co dla duchów wielkich szlachetną jest ekstrawagancją splendor niemały przynoszącą, to dla ludzi zwyczajnych jest dziwactwem ordyna...

Wodzisław Śląski to senne miasteczko na południu województwa śląskiego, w górnej części doliny rzeki Olzy, u wylotu Bramy Morawskiej. Nie ma w Wodzisławiu Śląskim filharmonii, teatru, ani nawet codziennie działającego kina, są za to szkoły, sklepy kościoły i apteki Wodzisław Śląski nie jest więc „pełnozakresowym” miastem, ale właśnie solidnym miasteczkiem zaspokajającym podstawowe potrzeby ogółu mieszkańców. Nie każdemu wszak potrzebne jest kino, każdemu jednak od czasu do czasu jest potrzebna apteka Wodzisław Śląski apteki posiada i to całkiem liczne. Jedną z nich jest kierowana przeze mnie Apteka z Plusem , mieszcząca się w hipermarkecie Kaufland, do której to apteki serdecznie wszystkich czytelników zapraszam

Mój opublikowany w internecie apel o pochowanie najwybitniejszego polskiego filozofa, Leszka Kołakowskiego w krypcie kościoła ojców Paulinów na krakowskiej Skałce oburzył wielu. Wytykają oni zmarłemu młodzieńczą fascynację marksizmem, zwalczanie w latach pięćdziesiątych filozofów przedwojennych i Stanisława Lema, niewłaściwe przyjaźnie i znajomości, między innymi z Heleną Wolińska, na której niedawnym pogrzebie podobno był i wiele innych mniejszych i większych grzechów i grzeszków. Oczywiście krytycy ci słowem nie wspominają o tym, że marksistowskie poglądy filozof głosił zaledwie przez jedną trzecią swojego twórczego życia. Pomijają to, że jako myśliciel dojrzały był zdecydowanym krytykiem marksizmu i de facto filozofem chrześcijańskim. Pomijają w końcu jego ogromną pomoc dla opozycji antykomunistycznej w Polsce i to, że aż do śmierci odgrywał on rolę sui generis proroka i apologety wolności, w czasach, gdy wielu myślicieli postrzega wolność jako zagrożenie. Nie dostrzegają też jego w...

Dziś po południu zmarł w Oxfordzie Leszek Kołakowski, jeden z najwybitniejszych współczesnych filozofów świata i jeden z największych współczesnych Polaków, a także najwybitniejszy filozof w dziejach Polski. Módlmy się za jego duszę. Requiem aeternam dona ei, Domine, et lux perpetua luceat ei. Requiescat in pace. Amen. Modlitwy teraz potrzebuje najbardziej. A żeby pamięć o nim w narodzie nigdy nie zaginęła, pochowajmy go na Skałce. Jest tego ze wszech miar godzien. Nie zawsze doceniamy naszych wielkich rodaków, tak, jak na to zasługują. Hańbą dla nas jest, że nie pochowaliśmy tam Witolda Lutosławskiego. W przypadku Czesława Miłosza stanęliśmy na wysokości zadania. Teraz czas, abyśmy ostatni hołd oddali Mistrzowi Leszkowi Kołakowskiemu. To nasz obowiązek. Artur Rumpel

Reklama to obszar kultury ulegający wyjątkowo dynamicznym transformacjom. Pierwotną formą tej kategorii bytów były reklamy bezpośrednie, przybierające postać rozmaitych projektów wizualnych, eksponowanych zasadniczo w miejscu świadczenia usługi, czy sprzedaży towaru. Z tej formy naturalnie wyewoluowała reklama uliczna, której szczytowym wykwitem są ogromne billboardy, wszechobecne w dzisiejszych miastach. Dominującą formą przez wiele dziesiątków lat była reklama prasowa. Dominację tę przerwał dopiero dynamiczny rozwój telewizji, która szybko zdobyła sobie prymat również i na tym polu. Natomiast reklama radiowa zawsze pozostawała i nadal pozostaje w cieniu gatunków dominujących. Kolejna rewolucja na rynku reklamy nastąpiła wraz z rozwojem internetu. Reklama wykorzystująca to medium zajęła mocne miejsce na rynku, jednak nie zachwiała pozycyj prasy i telewizji, a nawet reklamy bezpośredniej, której udział jest nadal znaczący. Pięknym przykładem na współczesne funkcjonowanie jej najbardzie...

Nie pierwszy raz i pewnie nie ostatni piszę na blogu wpis oparty na komentarzu do innego wpisu. Ostatnio ciekawy komentarz ukazał się pod tekstem dotyczącym sekwencji Lauda Sion Salvatorem . Oto treść owego komentarza z zachowaniem oryginalnej pisowni: Wszytko pięknie jak na jeden dzień w roku, ale pytam się gdzie jest reszta 364 dni- minus niepoliczone ŚWIĘTA? raz odejmowane raz dodawane dlatego niepoliczone. Czy aby Bóg istnieje w sercach tylko w ten jeden dzień, a potem już tylko Nietzche? Czy Jesus , Pan! w jakimkolwiek Biblijnym przekladzie wyznaczył Swięto? czy też powiedział "Ja zbuduję Swój kościól (z pewnością nie kościól Imperatora Konstantyna i jego następców), ale Swój, którego bramy piekielne nie nie przemogą:"? Pokuta to nie tylko wyznanie winy, ale i zmiana życiowej drogi i przestawienia jej o 180 stopni na podobieństwo zwrotnicy kolejowej Postanowiłem odnieść sie do tego komentarza. Uczynię to jednak nieco nie wprost. Kilka lat temu sformułowałem tezę o is...

Bajka o Czerwonym Kapturku, podobnie jak inne tradycyjne bajki ludowe, jest opowiadana i pisana w bardzo wielu różnych wariantach. Wariantywność jest podstawową cechą twórczości ludowej. Niektóre z owych wariantów krążą ustnie i zaliczają się do folkloru, inne należą do literatury pisanej, jeszcze inne do komiksu, różnych gatunków radiowych i telewizyjnych etc. etc. etc. Swego czasu zrobił dużo szumu jeden wariant tejże bajki, użyty w reklamie telewizyjnej pewnej sieci telefonii komórkowej. Niezorientowana w zasadach rządzących folklorem, ówczesna szefowa KRRiT Danuta Waniek, uznała wariantywność za niedopuszczalną i doprowadziła do zdjęcia spotu z anteny. W rzeczywistości watki folklorystyczne tak w samym folklorze, jak i w literaturze pisanej, czy też w filmie ulegają daleko posuniętym mutacjom i jest to zjawisko całkowicie normalne. Nie zawsze jednak utwór zmutowany pełni, czy może pełnić tę samą rolę co oryginalna bajka ludowa. Andrzej Sapkowski napisał swego czasu opowiadanie, w ...

Drugim po Veni Creator Spiritus ważnym tradycyjnym śpiewem liturgii Uroczystości Zesłania Ducha Świętego jest sekwencja Veni Sancte Spiritus . Śpiewa się ją przed ewangelią w czasie Mszy Świętej, obowiązkowo w samą uroczystość, fakultatywnie zaś w dni jej oktawy. W zreformowanej liturgii rzymskiej jest jedną z dwóch sekwencyj obowiązkowych. Niekiedy jest też stosowana w paraliturgicznych nabożeństwach do Ducha Świętego. Wśród domniemanych autorów wymienia się m. in. Wipona z Burgundii, jedenastowiecznego poetę i kapelana cesarza Konrada II, angielskiego kardynała i prymasa Stefana Langtona (ca. 1160–1228), a także papieża Innocentego III (1161-1216, pont. 1198-1216). Melodie do tej sekwencji komponowało wielu kompozytorów wszystkich epok Veni, Sancte Spiritus, / Et emitte caelitus /Lucis Tuae radium. Veni, Pater pauperum, /Veni, dator munerum, /Veni, lumen cordium. Consolator optime, / Dulcis hospes animae, /Dulce refrigerium. In labore requies,/ In aestu temperies, / In fletu sola...

Nie tak popularne jak omawiane w poprzednim wpisie parki jurajskie, ale również coraz powszechniejsze, tak w naszym kraju, jak też poza jego granicami są parki miniatur. Parki miniatur cechują się bardzo złożoną funkcjonalnością kulturową. W pierwszym rzędzie są one oczywiście klasycznymi przedsięwzięciami rozrywkowymi, ale na tym ich rola się nie kończy. Są też zastępczymi atrakcjami turystycznymi, zwłaszcza w tych miejscowościach, które właściwych atrakcyj turystycznych mają niewiele. I to jednak nie wyczerpuje ich funkcyj. Najciekawsza, którą pragnę bliżej omówić, również jest ściśle powiązana z turystyką. Aby ją dokładniej omówić, potrzebuję pewnego wprowadzenia. Będzie nim cytat z książki Dawida Lodge'a Co nowego w raju . Jest to swoją drogą bardzo ciekawa książka. Jest to zasadniczo wciągająca powieść, przepleciona jednakowoż rozważaniami z zakresu socjologii religii i antropologii kultury. Te ostatnie są włożone w usta jednego z bohaterów powieści, będącego antropologiem ...

Veni Creator Spiritus , spośród wszystkich hymnów brewiarzowych wyróżnia się szczególną popularnością, jaką zyskał sobie w liturgii i paraliturgii. Śpiewa się go na Mszach Świętych nie tylko w Uroczystość Zesłania Ducha Świętego, ale także w Nowy Rok, kiedy to jest on częścią czynu odpustowego. Hymn ten rozpoczyna praktycznie każde rekolekcje i misje. Jest śpiewany podczas udzielania sakramentów bierzmowania, małżeństwa i kapłaństwa, a także na rozpoczęcie konklawe, na koronacje królewskie i inne ceremonie. W końcu śpiewa się go też w czasie nowenny przed Uroczystością Zesłania Ducha Świętego i w czasie innych paral iturgicznych nabożeństw do Ducha Świętego. Zasadniczo jednak jest to hymn nieszporów Uroczystości Zesłania Ducha Świętego i jej oktawy. Jegom autorstwo przypisywane jest błogosławionemu Hrabanowi Maurowi . Hymn ten jest uzywany także przez schizmatyckie Koscioły zachodnie, w tym Kościół Anglikański. Melodię do tego hymn...